Η Σπάρτη μια πόλη στα μέτρα του ανθρώπου, μια πόλη με ιστορία και μ' ένα σύγχρονο Δήμο, το Δήμο της Σπάρτης, είναι πρωτεύουσα του νομού Λακωνίας και έχει 16.473 κατοίκους (Απογραφή 2011).

Έχει εξαιρετική ρυμοτομία. Χτίστηκε στη θέση της αρχαίας πόλης με διάταγμα του 1834 του βασιλιά Όθωνα και σε σχέδιο του βαυαρού γεωμέτρη Στάουφερτ (F. Staufert), ένα σχέδιο κατά το Ιπποδάμειο σύστημα, με φαρδιές λεωφόρους και μεγάλες πλατείες. Φιλοδοξούσε να συμπεριλάβει 100.000 κατοίκους. Ο Friedrich Stauffert υπήρξε και αρχιτέκτονας του δήμου Αθηναίων κατά τα έτη 1835 - 1843.

Ως πρωτεύουσα νομού, είναι το κέντρο της διοίκησης και διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά μιας σύγχρονης επαρχιακής πόλης, που η βασική της οικονομία στηρίζεται στην αγροτική παραγωγή με τη μεταποίησή της και στον τουρισμό. Περιβάλλεται από αρχαιολογικούς χώρους και στο κέντρο της υπάρχουν αρκετά νεοκλασικά κτίρια και διάφορα μνημεία. 

Το Αρχαιολογικό της Μουσείο έχει σημαντικά εκθέματα, ενώ στην Κουμαντάρειο Πινακοθήκη υπάρχει μόνιμη έκθεση 14 ελαιογραφιών δυτικοευρωπαίων ζωγράφων. Στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της πόλης, στην οποία βρίσκεται και η αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου, λειτουργούν σύγχρονα τμήματα ανάγνωσης, δανεισμού, ηλεκτρονικών υπολογιστών, οπτικοακουστικής δισκοθήκης, παιδικού βιβλίου και αρχείου λακωνικής βιβλιογραφίας.

Πολλές και πολυποίκιλες οι εκδηλώσεις που γίνονται στην πόλη, όλες τις εποχές. Εκδηλώσεις μουσικών συλλόγων και ομίλων, του Λυκείου Ελληνίδων, του Λαογραφικού Χορευτικού Συλλόγου, της "Πυρρίχης", το Πολιτιστικό Καλοκαίρι του Σαϊνοπούλειου Θεάτρου, εκδηλώσεις του Ορειβατικού Συλλόγου και της "Υπαίθριας Ζωής", αθλητικές εκδηλώσεις που διοργανώνει ο ΟΝΑ του Δήμου Σπαρτιατών, όπως ο Γύρος της Πόλης το Νοέμβριο, το Σπάρταθλον με διεθνή συμμετοχή στο τέλος του Σεπτέμβρη, η Σπαρτακιάδα (ποδηλατικός αγώνας) την πρώτη εβδομάδα μετά το Σπάρταθλον και διάφοροι ακόμα αθλητικοί διεθνείς αγώνες μια φορά το χρόνο όπως το Spartan race.

Μόλις 230 χλμ από την Αθήνα και 7 χλμ έξω από την πόλη της Σπάρτης στα βορειοανατολικά της στους πρόποδες του Πάρνωνα βρίσκεται το χωριό Θεολόγος.

Είναι ένα από τα 8 δημοτικά διαμερίσματα  που ανήκουν στον πρώην δήμο Οινούντος με έδρα την Σελλασία (Βρουλιάς) για την οποία υπάρχει ιστορική αναφορά στην αρχαία Ελλάδα  το 222 π.Χ. με την μάχη Σπαρτιατών και Μακεδόνων στη παρακείμενη πεδιάδα.

Βαμβακού, Βαρβίτσα, Βασσαράς, Βουτιάνοι, Θεολόγος, Βρέσθενα, Κονιδίτσα και τέλος οι οικισμοί Μεγάλη Βρύση ,Καλύβια Θεολόγου και τα Βέροια αποτελούν τον πρώην δήμο Οινούντος και μέρος του σημερινού δήμου Σπάρτης.

Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους ιδιαίτερο ρόλο διαδραματίζουν  η Μονή των Αγίων Αναργύρων και η Παναγία η Βρεσθενίτισσα που αποτέλεσε μάλιστα έδρα του επισκόπου Βρεσθένης τουλάχιστον από το 16ο αιώνα έως την επανάσταση του 1821. Σημαντική τέλος είναι η προσφορά των χωριών της περιοχής και στον αγώνα κατά των Τούρκων με χαρακτηριστικό παράδειγμα εκείνο της Βαρβίτσας γενέτειρας του πρωτοκλέφτη καπετάν Ζαχαριά.

   

Το χωριό του Θεολόγου που οφείλει το όνομα του στον ομώνυμο ναό του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το συναντούμε σε πληθυσμιακές απογραφές από Ενετούς την εποχή της άλωσης της Κωνσταντινούπολης (1453) με 10 περίπου οικογένειες και φτάνοντας στις μέρες μας να αριθμεί περίπου 300 μόνιμους κάτοικους.

Ο ιερός ναός αυτός ανοικοδομήθηκε τέλη του 1885 από τον εργολάβο Κ. Ν. Φαρμασώνη επι δημαρχίας Κων. Αθανασόπουλου ο οποίος ένα χρόνο μετά στεγάζει το δημοτικό σχολείο του Θεολόγου σε μισθωμένη κατοικία που μερίμνησε ο ίδιος.

     

 

Σαν αυτόνομη κοινότητα αναγνωρίστηκε με Β.Δ της 31/8/1912 μαζί με τον οικισμό Καλυβίων καθορίζοντας τον τύπο της σφραγίδας του Θεολόγου από το κοινοτικό συμβούλιο στις 13/4/1914.

Σε υψόμετρο 568 μέτρων και έκταση 14 τετρ. χλμ. η αμφιθεατρική του θέση στο οικολογικό πάρκο του Πάρνωνα και το ιδιαίτερα  ευχάριστο και ξηρό κλίμα της περιοχής το καθιστά πόλο έλξης για επισκέπτες από όλο τον κόσμο για εναλλακτικό τουρισμό όλες τις εποχές του χρόνου.

Επίσης το χωριό του Θεολόγου βρίσκεται στο Ευρωπαϊκό Μονοπάτι μεγάλων αποστάσεων Ε4 μετά τα Βρέσθενα καθ' οδόν για τη πόλη της Σπάρτης.

Απέναντι του ο Ταΰγετος με τον ιστορικό Μυστρά και η κοιλάδα της Σπάρτης συνθέτουν ένα έργο τέχνης απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς προτρέποντας τον επισκέπτη για μια μαγευτική πεζοπορία και μια αξέχαστη παραμονή.

Ο ποταμός Οινούντας διασχίζει τα σύνορα του χωριού συμβάλλοντας έτσι στις αγροτικές καλλιέργειες και την ελαιοπαραγωγή που είναι και η κύρια ασχολία των κατοίκων του.

Τόσο το παραγόμενο ελαιόλαδο όσο και οι επιτραπέζιες ελιές, λόγω της συστάσεως του εδάφους και των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή χαρακτηρίζονται ως άριστα δικαιολογώντας έτσι το χαρακτηρισμό του ελαιόλαδου που προσέδωσε η Ε.Ε ως προστατευόμενης Γεωργικής Ένδειξης.

Αξιόλογες επίσης για την περιοχή η μελισσοκομία και η κτηνοτροφία.

Εκτός από τον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην πλατεία του χωριού με τον αιωνόβιο πλάτανο (από το 1879) θα συναντήσουμε και άλλα πανέμορφα εκκλησάκια που αξίζει να επισκεφτούμε: του Αγίου Νεκταρίου και των Αγίων Πάντων στον δρόμο προς το χωριό ,της Κοίμησης της Θεοτόκου μέσα στο χωριό και σε λίγο μεγαλύτερη απόσταση του Αγίου Νικολάου από το 1350 σε βυζαντινό ρυθμό ,του Αγίου Ανδρέα ,της Αγίας Παρασκευής με την μοναδική θέα και του Αγίου Γεωργίου.